Nhà thờ họ, từ đường là một dạng kiến trúc thờ tự tâm linh trong dòng tộc rất quen thuộc đối với người dân Việt Nam đặc biệt là những người con miền Bắc hay miền Trung. Những mẫu nhà thờ họ đẹp đơn giản được thiết kế dưới nhiều phong cách khác nhau theo văn hóa vùng miền. Kèm theo đó là sự đa dạng khi ứng dụng nhiều nguyên vật liệu từ gỗ, đá tự nhiên cho đến những phần xây từ xi măng, gạch,…Bài viết sau đây sẽ cung cấp cho quý khách chi tiết hơn về những dữ liệu của một mẫu từ đường đẹp, cổ kính.
Nhà thờ họ là gì?
Nhà thờ họ hay còn được gọi với cái tên quen thuộc khác là từ đường, nhà thờ từ đường. Đây là một ngôi nhà được thiết kế và xây dựng dành riêng cho việc thờ cúng ông bà tổ tiên của mộ gia tộc hay một dòng họ. Mẫu nhà thờ họ được chia theo 2 cấp độ với một dạng nhà thờ đại tôn và nhà thờ chi.
Nhà thờ đại tôn được biết đến là dạng nhà thờ của cả một dòng họ rộng lớn (như nhà thờ họ Nguyễn, họ Tạ hay họ Bùi,…). Kiểu nhà thờ này sẽ là nơi thờ tự chung của rất nhiều các thế hệ trong dòng họ, có sự xa cách nhau hơn về các mối quan hệ và thường được tổ chức các buổi tế lễ lớn trong năm như dịp đầu năm lễ tết hay cuối năm lễ tạ.
Nhà thờ chi lại được thu gọn hơn trong các mối quan hệ thân thiết theo hình thức phụ hệ. Nhà thờ chi được chia nhỏ thành các chi có cùng họ nhưng với đệm họ khác nhau như: Nguyễn Như, Nguyễn Hữu, Nguyễn Bá,…Quy mô của nhà thờ chi vì vậy cũng được xây dựng nhỏ hơn nhà thờ đại tôn.
Nhà thờ họ thường có kiến trúc rất đa dạng từ kiểu kiến trúc mái đơn, mái kép hay mái giật cấp 3. Rồi các kiểu kiến trúc gian thờ tính theo số lẻ 1,3,5 hay kiểu kiến trúc chồng tầng. Người coi giữ và nhang khói thường xuyên cho từ đường thường được phân cho trưởng nam của dòng họ, người con trai cả của trưởng tộc sẽ có trách nhiệm đối với nhà thờ và thông báo, tổ chức những dịp lễ trong năm tới dòng họ của mình.
Bố cục của nhà thờ họ
Hầu hết các mẫu nhà thờ họ đều có kiểu bố cục khá giống nhau hay chính là cấu tạo các phần kết hợp tạo nên sự hoàn chỉnh cho công trình từ đường. Để có được một công trình từ đường nhà thờ họ hoàn chỉnh thì những hạng mục xem chừng như tách rời khi kết hợp lại thành một kiến trúc thống nhất, liên quan tới nhau.
Các phần cơ bản của một mẫu nhà thờ họ đơn giản đẹp cần có bao gồm như: Các gian thờ chính, cổng ra vào, tường bao, khuôn viên từ đường, cuốn thư, lư hương, hay phần sân nhà thờ,…Mỗi một bộ phận cấu tạo nên nhà thờ đều mang một nhiệm vụ riêng đóng góp cho công trình trở nên hoàn mỹ nhất.
- Các gian chính của nhà thờ: Hay chính là từ đường, là nơi đặt bàn thờ, hoành phi câu đối, không gian của nhà thờ được xây dựng theo hình hộp với phần mái che nắng mưa. Từ đường là nơi đặt chân của con cháu vào tới thắp nhang cho tổ tiên ông bà và được xem là một phần cấu tạo chính, quan trọng nhất đối với hạng mục công trình này.
- Phần cổng kết hợp tường bao: Đây là 2 phần được liên kết với nhau, cổng là nơi ra vào xây dựng đối diện với từ đường, phần cổng được cấu tạo theo nhiều dạng 1 lối đi hay tam quan. Kết hợp với phần cổng là tường bao xung quanh có tác dụng bảo vệ cho phần từ đường phía trong, hay phân chia ranh giới, lãnh thổ giữa các địa phận với nhau.
- Phần khuôn viên của nhà thờ họ: Là nơi được trồng nhiều cây xanh tạo nên khuôn viên tươi mát ở phía trước sân của nhà thờ. Phần khuôn viên có sự gắn kết tạo nên vẻ đẹp hài hòa cho kiến trúc của công trình nhà thờ từ đường, đồng thời cũng là nơi cho con cháu mỗi khi về với dòng họ mình được chiêm ngưỡng những vẻ đẹp thiên nhiên của nhà thờ dòng tộc mình.
- Phần sân nhà thờ: Đây là một trong những phần không thể thiếu ở mỗi kiến trúc từ đường. Phần sân có nhiều công dụng như là không gian trước cửa tạo cho nhà thờ được rộng rãi, thoáng đãng. Phần sân cũng là nơi được bày biện đồ tế lễ hay là khoảng không gian làm cỗ, lễ vào mỗi dịp đặc biệt, là nơi chứa của nhiều mục đích khác nhau trong thờ phụng, sinh hoạt của mọi người trong dòng tộc.
- Các kiến trúc đồ thờ: Một số đồ thờ hay kiến trúc thờ tự không thể thiếu trong bố cục nhà thờ họ như cuốn thư trấn yểm hay lư hương, đèn thờ,…Là các hạng mục nhỏ nằm trong khuôn viên của từ đường đóng góp một phần quan trọng trong thờ cúng tâm linh.
Ý nghĩa nhà thờ họ, từ đường trong đời sống tâm linh của người dân Việt Nam
Xây dựng nhà thờ họ đã trở thành một nét đẹp văn hóa truyền thống của con dân việt nam vùng Bắc Bộ và miền Trung Bộ. Đối với mỗi dòng họ hay mỗi chi nhỏ thì nhà thờ từ đường mang ý nghĩa vô cùng lớn, chính bởi đó mà mỗi công trình khi được xây dựng đều được kiến trúc tỉ mỉ, chăm chút và trang trọng nhất.
- Xây dựng nhà thờ họ khang trang đối với các dòng tộc không phải để phô trương, mở tiệc linh đình mà nó chính là một dấu ấn quen thuộc trong văn hóa Việt Nam. Những ngôi nhà thờ họ được thiết kế cầu kỳ, cổ kính và uy nghi là nơi lưu giữ lại những vẻ đẹp phi vật thể được truyền lại từ các đời cha ông tổ tiên có công với đất nước, với buôn làng nơi mà họ sinh ra.
- Tại nhà thờ là nơi khắc ghi lại những công lao, cống hiến của các thế hệ đi trước, là dấu ấn để con cháu noi theo, như một tấm gương sáng phản chiếu và răn dạy các thế hệ đời sau giữ gìn và tiếp nối những truyền thống tốt đẹp ấy.
- Xây dựng nhà thờ họ còn thể hiện sự đoàn kết, ý chí sắc son và cho thấy được sự tương trợ lẫn nhau giữa anh em trong dòng họ. Nhà thờ từ đường càng được xây dựng khang trang càng cho thấy được tấm lòng một mực nhớ ơn về với tổ tiên, cội nguồn của con cháu, anh em trong dòng họ đó.
- Nhà thờ họ về mặt tâm linh còn là nơi kêu cầu của con cháu, nơi thành tâm sám hối khi mắc phải những điều sai trái. Về mặt tâm linh thì đây còn là một công trình có ý nghĩa to lớn khi phù hộ cho con cháu trong dòng tộc luôn có cuộc sống bình an, làm ăn gặp nhiều may mắn.
Các kiểu kiến trúc nhà thờ họ truyền thống tại Việt Nam
Mỗi một vùng miền sẽ có những đặc trưng văn hóa riêng, bởi đó mà kiểu mẫu nhà thờ cũng được kiến trúc khác biệt nhau. Và một số mẫu nhà thờ họ được áp dụng nhiều nhất trong xây dựng từ đường của người dân Việt Nam là các kiểu nhà thờ 1 gian, 3 gian, 5 gian hay kiểu kiến trúc 2 tầng. Về mặt bố cục thì hầu hết các mẫu thiết kế nhà thờ họ này đều có những hạng mục chung chỉ khác nhau về kiến trúc xây dựng theo văn hóa truyền thống của từng địa phương.
Mẫu nhà thờ họ 1 gian
Kể đến mẫu nhà thiết kế từ đường đẹp đơn giản đầu tiên là kiểu kiến trúc một gian. Kiểu thiết kế này của nhà thờ họ thường phù hợp cho những công trình xây dựng nhà thờ chi với quy mô nhỏ. Diện tích tối đa của nhà thờ chi thường dao động trong khoảng từ 50m2 trở lại, và bất kỳ chi nào khi xây dựng kiểu nhà thờ này cũng có những thiết kế hao hao giống nhau.
Xây dựng kiểu nhà thờ họ 1 gian thường thích hợp nhất cho những khu vực có diện tích xây khiêm tốn. Hơn nữa đối với các chi nhỏ thì việc xây dựng kiểu nhà thờ này sẽ giúp tiết kiệm đáng kể chi phí xây dựng cho các hạng mục liên quan khác. Tuy mẫu từ đường này không quá đồ sộ nhưng cũng đáp ứng được những yêu cầu về bản sắc văn hóa, những yếu tố tâm linh đối với người dân tại vùng miền ấy.
Mẫu nhà thờ họ 1 gian thường xuất hiện nhiều ở miền Bắc với thiết kế về cơ bản thì khá đơn giản. Công trình được xây dựng cao hơn nền sân gạch và kết hợp với các bậc tam cấp, các hạng mục được làm tỉ mỉ. Phần mái ngói của nhà thờ được thiết kế đơn giản theo dạng mái chảy lợp ngói đỏ cổ kính, một trong những kiến trúc quen thuộc dân tộc ta thời xưa.
Mẫu nhà thờ họ 3 gian
Nhà thờ họ 3 gian có diện tích và cách thức xây dựng rộng hơn so với mẫu nhà thờ 1 gian. Bố cục từng phần của từ đường 3 gian được phân chia rõ ràng với thiết kế 4 cột đầu hồi, phân gian rõ ràng. Kiểu nhà thờ này chúng ta cũng thường bắt gặp phổ biến ở khu vực miền Bắc mang đậm nét văn hóa truyền thống.
Mẫu nhà thờ 3 gian được chia làm 3 gian thờ khác nhau với 3 cửa điện bước vào phía trong từ đường. Kiểu nhà này được kết hợp xây dựng từ rất nhiều vật liệu khác nhau như gỗ, đá, ngói đỏ, xi măng, gạch,…Đây cũng được xem là một kiểu thiết kế nhà thờ họ truyền thống được áp dụng phổ biến đối với người dân miền Bắc từ trước đến nay.
Mẫu nhà thờ họ 5 gian
Mẫu nhà thờ họ 5 gian được thiết kế và xây dựng trên nền đất rộng và có quy mô lớn. Kiểu từ đường này thường được ứng dụng cho các công trình nhà thờ đại tôn với kiến trúc cổ kính. Nhà thờ được chia làm 5 gian và sắp xếp với bố cục chi tiết thờ tự các đời tổ tiên từ xa xưa trong dòng họ. Chính bởi việc thờ tự từ các đời xa xưa cộng thêm là nơi thờ phụng của cả một tộc lớn nên người dân thường chọn mẫu nhà thờ 5 gian để xây dựng, đại diện cho nhà thờ họ đại tôn.
Kiểu mẫu nhà thờ họ 5 gian cũng không quá xa lạ đối với người dân Việt Nam và được ứng dụng ở nhiều nơi. Không gian của nhà thờ 5 gian thoáng đãng, thiết kế cổ kính, cuốn hút tạo nên vẻ đẹp tâm linh, phong thủy hiếm có.
Mẫu nhà thờ họ 2 tầng đẹp
Một kiểu kiến trúc vô cùng mới mẻ, hiện đại xen lẫn sự cổ kính mà hiện nay đang dần tạo được ấn tượng mạnh khi xây dựng từ đường chính là kiểu nhà thờ họ 2 tầng. Kiểu nhà thờ họ 2 tầng thuộc vào dạng công trình kiến trúc lớn và đại diện cho văn hóa tâm linh của cả một dòng họ lớn hay chính là mẫu nhà thờ đại tôn.
Nét đặc biệt của mẫu từ đường 2 tầng không chỉ được nâng cấp với 2 tầng thờ trên dưới và nối với lối đi là những bậc thang được thiết kế vô cùng đặc biệt. Phần mái của nhà thờ 2 tầng cũng được lợp ngói đỏ cổ kính, điểm nổi bật hơn trong việc tạo nên những phần mái giật cấp cong vút rất đẹp kiểu 2 tầng mái hay 3 tầng mái.
Mẫu từ đường được xây dựng dạng 2 tầng được thiết kế sáng tạo với nhiều kiểu kiến trúc khác nhau không chỉ ở tầng mái. Mà còn độc đáo với dạng nhà thờ họ 2 tầng hình ống, hay chia gian và thậm chí là các dạng 2 tầng 1 mặt tiền hay hai mặt tiền. Các chất liệu được lựa chọn để chế tác cho nhà thờ 2 tầng cũng đa dạng từ đá, gỗ cho tới gạch ngói.
Nhìn chung, nhà thờ họ có rất nhiều kiểu kiến trúc khác nhau phù hợp theo văn hóa, diện tích quy mô sử dụng của các dòng họ địa phương. Ngoài việc xây dựng từ đường tách biệt, độc lập thì công trình này còn được áp dụng xây kết hợp với nhà ở riêng rất nhiều nhằm tiện lợi cho việc nhang khói.
Thiết kế nội thất nhà thờ họ
Phần nội thất nhà thờ họ rất quan trọng, là không gian thờ phụng chính phía trong từ đường mà con cháu tiến vào đặt lễ thờ và kêu cầu. Nội thất của nhà thờ từ đường sẽ bao gồm các phần như: bàn lễ (bàn thờ), bát hương, hoành phi câu đối, bài vị, di ảnh hay các đồ thờ liên quan như cây để nhang, lục bình,…Bên cạnh những đồ vật thờ tự cơ bản thì cấu trúc phía trong của nội thất từ đường không thể bỏ qua là những cột trụ vững chắc được chạm câu đối phía trên.
- Bàn thờ: Dù ở các kiểu công trình từ đường truyền thống hay hiện đại thì bàn thờ là một trong những phần nội thất không thể thiếu tại nhà thờ họ. Bàn thờ là nơi đặt những bát hương, đặt những đồ vật tế lễ, có ý nghĩa to lớn đối với việc thờ tự tâm linh. Được trang bị cho công trình nhà thờ họ bàn thờ lại càng được thiết kế tỉ mỉ và được sơn son thếp vàng cuốn hút, tạo nên vẻ đẹp bề thế cho không gian nội thất của từ đường.
- Hoành phi câu đối: Bước vào trong không gian nội thất của nhà thờ họ thì cặp hoành phi câu đối lại không thể thiếu ở những nơi linh thiêng như này. Hoành phi câu đối vốn xuất hiện từ lâu đời cùng với nhiều mẫu đồ thờ trong các công trình tâm linh như từ đường. Những cặp hoành phi tạo nên cho không gian thờ tự thêm phần thiêng liêng và mang đến một vẻ đẹp cổ kính, trầm mặc.
Trước đây từ đời cha ông các mẫu hoành phi câu đối nhà thờ họ thường được làm theo dạng chữ Hán bởi sự ảnh hưởng của Trung Quốc. Trải qua sự phổ thông về văn hóa mà dần nhiều mẫu hoành phi đã được áp dụng cả chữ Nôm hoặc chữ quốc ngữ. Trên mẫu hoành phi câu đối được treo trong không gian nội thất nhà thờ là những cặp câu đối bày tỏ những quan điểm, lời răn dạy của các thế hệ cha ông tới đời con cháu sau này.
Đặt hoành phi câu đối nhà thờ họ như vừa thể hiện tấm lòng nhớ ơn tới những lời răn dạy, sự tôn kính với bậc cha ông, hay còn là niềm mong ước về cuộc sống thái bình, con cháu trong dòng họ luôn ấm no. Một vài kiểu câu được thể hiện trên hoành phi như: Đức Lưu Quang (đức độ sáng mãi), Phụng Tổ Đường (Thờ phụng tổ tiên), Ẩm Hà Tư Nguyên (Uống nước nhớ nguồn) hay Mộc Bản Thủy Nguyên (Cây có gốc, nước có nguồn),…
- Cặp hạc đồng: Tại phía trong nội thất của nhà thờ họ thì một cặp hạc đồng hay được mạ vàng không thể thiếu trên mỗi bàn thờ. Đây được xem là loài vật linh thiêng, cao quý có ý nghĩa quan trọng khi được đặt trong nhà thờ. Đôi hạc thờ có tượng trưng cho sự thanh liêm, thuần khiết, một khí phách thanh cao, không sân si, dục vọng hiên ngang đứng vững giữa đất trời.
- Bát hương: Để có thể thắp nhang, phúng vái thì bát hương là một món đồ thờ không thể thiếu trong nội thất từ đường. Trong mỗi dịp lễ hay ngày rằm những bát hương nghi ngút khói lan tỏa khắp không gian thờ tự, bát hương có ý nghĩa là nơi mà con cháu thể hiện lòng thành tâm khi về với cội nguồn thắp nén nhang nhớ ơn tới công lao của cha ông và mong cầu sự bình an đến với gia đình của mình.
Phần nội thất của nhà thờ họ để kể ra thì có rất nhiều đồ thờ hay hạng mục thờ có ý nghĩa sâu sắc khác nhau. Bên ngoài những phần chính không thể thiếu bên trên thì cũng còn rất nhiều vật phẩm nội thất đóng góp vào làm tăng thêm vẻ tâm linh cổ kính cho từ đường.
Kiến trúc ngoại thất nhà thờ họ chế tác từ chất liệu đá tự nhiên
Nhắc đến nội thất thì không thể lãng quên được những kiến trúc ngoại thất phía ngoài từ đường nhà thờ họ. Ngoại thất của từ đường sẽ bao gồm các hạng mục cuốn hút như cổng, cột, bậc thềm, bình phong trấn yểm hay lư hương, đèn thờ. Và tại bài viết này, Đá Bảo Châu xin giới thiệu tới quý khách những hạng mục ngoại thất nhà thờ họ được làm hoàn toàn tự đá tự nhiên vô cùng tinh xảo.
Cổng đá, cột đá nhà thờ họ
Cổng đá nhà thờ họ hay cột đá là những phần kiến trúc thuộc ngoại thất của nhà thờ với công dụng to lớn. Cổng nhà thờ được làm bằng đá tự nhiên cổ kính đem đến sự vững chắc từ lối ra vào của từ đường. Phần cổng nhà thờ họ cũng được thiết kế với nhiều dạng khác nhau, từ kiểu cổng 1 lối vào, cổng dạng tứ trụ hay cổng tam quan đem đến nhiều lựa chọn cho các dòng tộc.
Bên cạnh cổng đá thì cột đá được đi liền với hạng mục nhà thờ đá đẹp cũng không thể thiếu. Những chiếc cột được xem như trụ nâng đỡ công trình luôn được vững chắc nhất. Cột đá được đặt ở các vị trí như cột hiên nhà thờ họ, cột đồng trụ hay cột nâng đỡ phía trong gian thờ. Cột đá có thể được làm theo dạng cột tròn hoặc cột vuông tùy theo yêu cầu của gia chủ.
Trên cả cổng đá lẫn cột đá đều được chạm khắc những hoa văn tinh xảo như rồng, phượng, tứ quý,…hay những cặp câu đối bằng chữ Hán, chữ Nôm cuốn hút nhất. Hệ thống cột và cổng là phần quan trọng không thể thiếu đối với nhà thờ họ, nó góp phần nâng cao giá trị bảo vệ và tính thẩm mỹ cho toàn bộ kiến trúc từ đường.
Lan can đá
Lan can đá là phần tường bao phía xung quanh nhà thờ, thông thường phần lan can sẽ được áp dụng đối với các công trình nhà thờ họ có quy mô lớn như mẫu nhà thờ họ 2 tầng thì rất cần có phần lan can để tránh xảy ra những nguy hiểm không đáng có. Lan can đá nhà thờ họ được chạm theo dạng con tiện hoặc những cột trụ nhỏ nối cách với nhau là những tấm bưng được chạm các kiểu hoa văn truyền thống quen thuộc như hoa sen, tranh tứ quý, tứ linh,…
Bình phong nhà thờ họ bằng đá
Bình phong nhà thờ họ bằng đá hay còn gọi với cái tên cuốn thư đá nhà thờ họ. Cũng nằm trong một hạng mục ngoại thất không thể thiếu có chức năng trấn yểm. Bình phong đá sử dụng cho từ đường thường được đặt sau cửa cổng ra vào chính và chính giữa đối diện với điện thờ chính của từ đường. Cuốn thư có tác dụng ngăn cản những vận khí xấu xâm nhập hay xua đuổi những tà khí phía bên trong nhà thờ giúp cho nơi thờ tự tâm linh của dòng tộc luôn được thanh tịnh nhất.
Bậc thềm đá
Để nổi bật hơn cho công trình từ đường thì bậc thềm bằng đá tự nhiên được áp dụng làm rất nhiều. Là một phần trong thiết kế ngoại thất nhà thờ họ không thể thiếu bậc thềm được đặt theo con số lẻ khác nhau trong quan niệm dân gian 3 – 5 -7 . Bậc thềm đá nhà thờ họ được chạm khá đơn giản theo những mẫu nhà thờ truyền thống, và giữ gìn đậm nét bản sắc dân tộc.
Lư hương, đèn thờ đá
Lư hương hay đèn thờ bằng đá thường được đặt ở phía trước cửa đối diện với điện chính của nhà thờ. Thông thường các vật phẩm đồ thờ này sẽ được đặt với các nhà thờ đại tôn bởi có kiến trúc lớn. Lư hương đá là nơi mà con cháu dâng hương chung còn đèn thờ đặt hai bên như soi sáng cho tấm lòng của con cháu khi về với tổ tiên, nhang khói chu toàn.
Các bài cúng, văn khấn hay cặp câu đối được dùng tại nhà thờ họ từ đường
Từ xa xưa, trong tập tục kêu cầu, thờ cúng của mỗi người dân Việt Nam thì không thể bỏ qua những bài cúng, bài văn khấn khi bắt đầu một khóa lễ tại nhà thờ họ. Các bài cúng rằm, cúng thanh minh hay cúng rằm tháng giêng đều được biên soạn bởi cha ông khi muốn gửi gắm những thành ý đến với những người đã khuất, kêu cầu cho gia đình, con cái và cũng là lời mời linh thiêng tới ông bà tổ tiên về tụ họp trong những dịp lễ trọng đại.
Văn khấn thanh minh tại nhà thờ họ
Mỗi dịp thanh minh cũng là khoảng thời gian mà con cháu quây quần về với nhà thờ, dòng họ tổ tiên của mình. Và việc diễn ra buổi lễ chung khi tất cả con cháu sum họp trong dịp này là không thể thiếu. Và tại dịp thanh minh ở nhà thờ họ cũng có bài văn khấn riêng quý vị có thể tham khảo như sau:
“ Nam mô Nhật Nguyệt Quang Minh Phật,
Nam mô Địa Vương Mẫu Phật,
Nam mô Ta bà Giáo chủ Bổn sư Thích ca Mâu Ni Phật,
Nam mô Mười phương chư phật, Chư Phật mười phương,
Nam mô Chư vị Bồ Tát,
Con kính lạy: Hội đồng Thánh Mẫu
Ngọc Hoàng Thượng Đế
Chư Tiên, Chư Thánh, Chư Thần
Con kính lạy: Thổ Thần, Thần Linh, Thổ Địa, Táo Phủ Thần Quân, Ngũ phương Địa Mạch, Tiếp dẫn Tài Thần, Tiếp dẫn lộc thần, Tiền Hậu địa chủ, Chúa bà bản cảnh, các tiểu Thần trong khu vực.
Kính lạy: Cửu huyền Thất Tổ, Thất tổ Cửu Huyền,
Cao Cao tằng Tổ khảo, Cao cao tằng Tổ tỷ, Cao tằng Tổ khảo, Cao tằng Tổ tỷ, Hiền khảo, Hiền tỷ, Bá, Thúc, Đệ, Huynh, Cô, Dì, Tỷ, Muội.
Cộng đồng nội ngoại, gia tiên dòng họ
Con kính lạy: Chầu Tổ Cô, Hoàng Tổ Mãnh, Bà Cô, Ông mãnh dòng họ,…
Hôm nay là Ngày…. Tháng…. Năm….
Con tên là:….
Ngụ tại: ….
Đại diện cho con cháu dòng họ: ….. (Nguyễn, Tạ, Phạm,…)
Xin kính dâng lễ vật, cầu xin bề trên chấp lễ chấp bái.
Chúng con cầu xin các vị Gia Tiên Tiền Tổ dòng họ….phù hộ độ trì dạy bảo dẫn dắt cho rấ cả con cháu trong dòng họ để mọi gia đình trong dòng họ…: Già được mạnh khỏe, trẻ được bình an, con cháu hiếu thảo với ông bà cha mẹ, ngoan ngoãn, học giỏi, thi cử đỗ đạt, công thành danh toại.
Chúng con cầu xin gia tiên tiền tổ độ trì để toàn thể con cháu trong dòng họ: Cầu tài đắc tài, cầu lộc đắc lộc, cầu sức khỏe được sức khỏe, cầu tiến tới được tiến tới, cầu con được con, cầu cháu được cháu. Để cho toàn bộ dòng họ chúng ta ngày càng đông đúc, phú quý, giàu sang, nhà cửa khang trang, hiển vinh mãi mãi.
Chúng con xin hứa: Luôn luôn ghi lòng tạc dạ công ơn sinh thành dưỡng dục của Tổ tiên. Giữ vững được truyền thống nội ngoại yêu thương, đoàn kết, sống có tôn ti trật tự, trên kính dưới nhường. Phát huy được truyền thống vẻ vang, cần cù lao động, siêng năng học tập của cha ông tổ tiên.”
(Nguồn: Sưu tầm Internet)
Trong buổi lễ vào tiết Thanh Minh tại nhà thờ họ nếu như gia chủ hay người đại diện cho dòng họ chưa biết được kêu cầu hay cúng bái ra sao thì bài văn khấn phía trên sẽ giúp ích cho người khấn rất nhiều. Đây là mẫu văn khấn truyền thống của người dân Việt Nam trong mỗi dịp lễ Thanh Minh tại nhà thờ họ quý khách có thể tham khảo do Đá Bảo Châu đã sưu tầm.
Bài cúng rằm tháng giêng tại nhà thờ họ
Cúng rằm tháng giêng là một trong những tục lệ cúng bái quen thuộc của người dân Việt Nam ở mỗi dịp đầu năm mới. Những bài cúng rằm tháng giêng được ứng dụng tại nhà thờ họ các gia chủ có thể sử dụng mẫu văn khấn như dịp Thanh Minh hoặc ứng dụng bài cúng nôm như sau:
“Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam, tỉnh, huyện, Xã , tuế thứ ……..
Xuân chính nguyệt kiến sóc thập ngũ nhật.
Trưởng tộc…, hợp đồng tộc thượng hạ đẳng cẩn dị, phù tửu, hàn âm, tư thành, trư nhục, thứ phẩm, phỉ nghi, cảm chi cáo vu.
Thái thỉ tổ hiệu ông bà cố Bạn vị tiền!
Thỉ tồ hiệu ông bà cố Cau vị tiền!
Tổ bá … vị tiền!
Tổ thần mạnh tướng quân, hiệu …, tự … vị tiền!
Tổ tỷ … vị tiền!
Tổ cô …vị tiền!
Tổ bá: … vị tiền!
Tiên thế tổ khảo… phủ quân vị tiền!
Tiên thế tổ tỷ …nhũ nhân vị tiền!
Ngũ thế tổ khảo tiền tùy quân ứng vụ… vị tiền!
Lục thế tổ khảo tiền kỳ lão… vị tiền!
Thất thế tổ khảo tiền ưu binh, chánh đội trưởng, phấn lực tướng quân, … tổ tỷ chính thất … tổ tỷ á thất…vị tiền!
Bát thế tổ khảo, tiền phó sứ …, tổ tỷ … vị tiền!
Cửu thế tổ khảo, tê thượng lão … vị tiền!
Thập thế tổ khảo, tổ tỷ vị tiền!
Thập Nhất thế tổ khảo, tổ tỷ vị tiền!
Thập Nhị thế tổ khảo, tổ tỷ vị tiền!
Thập Tam thế tổ khảo, tổ tỷ vị tiền!
Thập tứ thế tổ khảo, tổ tỷ vị tiền!
Viết lễ hữu xuân thiên tất cáo lễ dạ.
Cung duy: Tổ thần minh đức viện lai, nại gia vĩnh kiến, dụ hậu quang tiền, di mưu dực yến. Bản chi bách thế, ngưỡng bằng công đức chi bất thiên, hương hỏa ức niên thời phủ dụng, tuế thời chi kính hiến.
Xuân thiên tư thích, vật thỉ xuân sinh, phỉ lễ kính trần, cảm thời truy viện.
Phục vọng: Tổ tôn giám lâm, tích chi môn lư khánh diện.
Thực lại: Âm phù chi đại đức dạ. Thượng hưởng.
Kính kỵ: Lịch đại thế thứ, Cao tằng tổ khảo, tỷ liệt vị gia tiên đồng tùng tự.
Cập: Bản đường chi khuyết phạp chân linh đồng hợp tự.
Kính phụng: Bản gia ngũ tự phúc thần đồng giám cách.
Cẩn cáo.”
(Nguồn: Sưu tầm Internet)
Nhìn chung các mẫu văn khấn, bài cúng tại nhà thờ họ đều có phom mẫu giống nhau. Cả những bài văn khấn rằm tháng 7 nhà thờ họ cũng đều có cấu trúc như bài văn khấn tiết thanh minh hay cúng rằm tháng giêng mà gia chủ đại diện có thể áp dụng.
Câu đối nhà thờ họ
Câu đối nhà thờ họ được thiết kế gắn liền trên các trụ cột của nhà thờ hay tại hoành phi. Câu đối nhà thờ từ đường được chạm khắc họa ngay trên phần than của cột trụ và mang ý nghĩa như những lời răn dạy các thế hệ mai sau luôn ghi nhớ và phát huy truyền thống tốt đẹp của cha ông trong dòng họ.
Một số mẫu câu đối nhà thờ họ quý khách có thể tham khảo như:
德大教傢祖宗盛
功膏開地後世長
Dịch nghĩa:
“Công cao mở đất lưu hậu thế
Đức cả rèn con rạng tổ tông”.
本根色彩於花叶
祖考蜻神在子孙
Dịch nghĩa:
“Sắc thái cội cành thể hiện ở hoa lá
Tinh thần tổ tiên trường tồn trong cháu con”
有開必先明德者遠矣
克昌厥後继嗣其煌之
Dịch nghĩa:
“Lớp trước mở mang, đức sáng lưu truyền vĩnh viễn
Đời sau tiếp nối, phúc cao thừa kế huy hoàng”
欲求保安于後裔
須凭感格於先灵
Dịch nghĩa:
“Nhờ Tổ tiên anh linh phù hộ
Dìu cháu con tiến bộ trường thành”
(Nguồn: Sưu tầm Internet)
Còn rất nhiều mẫu câu đối nhà thờ họ khác quý khách có thể tìm hiểu và lựa chọn sao cho phù hợp với công trình từ đường của mình. Mỗi một cặp câu đối đều mang những ý nghĩa sâu sắc khác nhau về sự khuyên răn, nhắc nhở của cha ông mà các thế hệ cần noi theo những điều tốt đẹp ấy.
Một số hình ảnh nhà thờ họ đẹp cùng bản thiết kế từ đường bằng đá tự nhiên
Như chúng tôi đã giới thiệu xuyên suốt trong bài viết là có rất nhiều những mẫu từ đường đẹp với các hạng mục chế tác từ đá tự nhiên. Từng mẫu nhà thờ họ sẽ phù hợp với nét đặc trưng riêng của văn hóa vùng miền, và dưới đây là một số hình ảnh nhà thờ họ đẹp đơn giản quý khách có thể chiêm ngưỡng và ứng dụng cho công trình của mình:
Đi kèm với việc xây dựng nhà thờ họ thì những bản thiết kế đóng góp vai trò vô cùng quan trọng. Bản vẽ thiết kế được phân bổ từng phần hay bố cục của từ đường một cách chi tiết nhất, công trình được chia thành những bản cách giúp cho những người thợ dễ dàng hơn trong việc thi công.
Bản thiết kế từ đường sẽ là cơ sở căn cứ cho những người thợ thi công được chuẩn xác nhất theo từng bán kính của sản phẩm, kích thước của công trình. Thêm đó là các chủ sở hữu có thể nắm bắt được mẫu mã, hình dáng của công trình. Đặc biệt hơn sẽ giám sát tiến độ của công trình cho kịp với thời gian khánh thành nhà thờ.
Những lưu ý phong thủy cho nhà thờ họ khi xây dựng
Khi bắt tay vào xây dựng nhà thờ họ thì việc xem thế đất và hướng xây dựng phong thủy vô cùng quan trọng. Đây vốn là những vấn đề tâm linh nhưng lại có sức ảnh hưởng siêu nhiên, huyền bí đến cuộc sống của các gia đình trong dòng họ. Vậy để chọn được hướng đẹp tránh hướng xấu, hay chọn thế đất đắc địa quý khách cần chú ý như sau:
Hướng xây dựng nhà thờ họ hợp phong thủy
Trong xây dựng từ đường nhà thờ họ thì hướng được xem là luôn mang tới điềm lành, nhiều may mắn, bình an cho cuộc sống của con cháu trong dòng tộc chính là hướng Nam. Chính vì thế mà hướng Nam luôn được các thầy phong thủy xem và khuyên chọn khi thực hiện công trình này. Và điều chú ý là các gia chủ nên tránh xây dựng nhà thờ vào các hướng Tuyệt Mạng, Ngũ Quỷ hay Họa Hại.
Chọn thế đất và địa thế xây dựng nhà thờ họ
Khi xem thế đất nhà thờ họ và lựa chọn thế đất xây dựng cần chú ý lựa chọn sao cho phù hợp, đặc biệt cần để tâm tới những điều như sau:
- Chú ý tới phần nền đất phía trước của nhà thờ cần thấp hơn nền đất phía sau. Theo quan niệm phong thủy thì thế đất phía sau xây nhà thờ họ càng cao thì càng tạo nên thế vững chắc, thể hiện sự phát đạt của cả thế hệ dòng tộc về sau.
- Thế đất xây nhà thờ họ phía bên trái cao hơn nền đất phía bên phải là thế đất nên chọn bởi đây được xem quy luật phong thủy tự nhiên, mang tới nhiều điều may mắn, bình an cho các thành viên trong dòng họ.
Địa thế xây dựng nhà thờ họ cũng cần chú tâm, nơi đặt nhà thờ họ nên là nơi đảm bảo có địa thế tốt, cụ thể như: hướng núi, hướng nước, các điểm huyệt của đất có phù hợp cho việc xây dựng từ đường hay không và sinh khí của khu này như thế nào. Thêm vào đó là hướng gió và mặt tiền của nhà thờ hay ánh sáng chiếu vào có bị che lấp hay ngăn cản bởi vật gì khác hay không.
Lựa chọn hướng xây dựng nhà thờ và thế đất đặt từ đường vô cùng quan trọng. Bởi vậy, các thành viên trong dòng họ cần họp bàn kỹ lưỡng và mời thầy phong thủy về xác định phương hướng đặt nhà thờ hay làm lễ khởi công để công trình được diễn ra suôn sẻ nhất.
Đơn vị chế tác các hạng mục bằng đá trong kiến trúc nhà thờ họ uy tín Ninh Bình
Nhà thờ họ đối với người dân Việt Nam là một công trình tâm linh thiêng liêng có sức ảnh hưởng lớn trong đời sống tinh thần và đặc trưng văn hóa. Mỗi một công trình nhà thờ sẽ được con cháu lựa chọn và đưa ra những bản thiết kế phù hợp nhất. Sở dĩ là một công trình có rất nhiều hạng mục nhỏ và được làm từ nhiều chất liệu khác nhau nên các thành viên trong mỗi dòng họ khi xây dựng đều đòi hỏi sự chỉn chu nhất định.
Có rất nhiều các hạng mục từ nhà thờ họ có thể làm được từ vật liệu đá tự nhiên như: Cổng, cột, cuốn thư, lan can, bậc thềm,…Như chúng ta đã biết thì đá có độ bền rất cao và mang tới giá trị thẩm mỹ vô cùng lớn. Vừa mang vẻ đẹp hiện đại nhưng cũng lưu giữ được những giá trị văn hóa cổ kính mà đá tự nhiên được lồng ghép thành rất nhiều hạng mục có trong nhà thờ từ đường.
Đá mỹ nghệ Bảo Châu là cơ sở chuyên chế tác những sản phẩm đá mỹ nghệ có tiếng tại làng nghề đá truyền thống Ninh Vân, Hoa Lư, Ninh Bình. Chúng tôi đã cung cấp rất nhiều hạng mục nhỏ làm từ đá tự nhiên như cổng đá, cột đá, cuốn thư đá, hay bậc thềm đá cho nhiều công trình từ đường trên toàn quốc với giá thành hợp lý, chất lượng cao cấp và nhiều ưu đãi. Để liên hệ với chúng tôi khi bạn mong muốn sự hoàn chỉnh và giá trị thẩm mỹ, độ bền cao cho mẫu nhà thờ họ bằng đá đẹp liên hệ ngay với Đá Bảo Châu qua:
- Số điện thoại: 0912.957.222
- Địa chỉ văn phòng: Ninh Thắng – Hoa Lư – Ninh Bình
- Địa chỉ xưởng chế tác: Ninh Vân – Hoa Lư – Ninh Bình
- Website: dabaochau.com
Xuất thân tại quê hương có truyền thống làm nghề chế tác đá mỹ nghệ thủ công, có cả 1 tuổi thơ gắn liền với nghề làm đá, đến năm 2017 thành lập Doanh nghiệp đá mỹ nghệ Ninh Bình
